GÝRÝÞ ve AMAÇ: Bu retrospektif çalýþmanýn amacý; periapikal lezyonlu diþlerin kök kanal tedavisi (KKT) öncesi ve sonrasý uzun dönem takipleri sonucu deðiþen fraktal boyut (FB) deðerlerini karþýlaþtýrarak iyileþme dönemindeki kemik remodelasyonunun FB’a etkisini deðerlendirmektir. Bu amaçla, KKT uygulanan hastalarýn pre-op ve post-op panoramik radyografileri üzerinde FB analizi yapýlmýþtýr.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Sistemik ya da periodontal problemi olmayan, asemptomatik apikal periodontitis ya da fistülü bulunan, 2 mm’den büyük 5 mm’den küçük, sýnýrlarý belirgin periapikal lezyonlarýn söz konusu olduðu kök kanal tedavileri tamamlanmýþ 20 vaka çalýþmaya dahil edilmiþtir. Tedavi öncesi ve tedaviden 1 yýl sonra alýnan panoramikler üzerinde ilgili diþ bölgesinde White and Rudolph tarafýndan tasarlanan yöntem ile FB analizi gerçekleþtirildi.
BULGULAR: FB sonucu elde edilen tedavi öncesi ortalama FB deðeri 1,4054, KKT’den 1 yýl sonra alýnan takip radyografilerinden elde edilen ortalama FB deðeri 1,3660 idi. KKT öncesi ve sonrasýnda hastalardan alýnan panoramik radyografilerde apikal lezyonun komþuluðundaki trabeküler kemiðin mikro yapýsý FB metoduyla deðerlendirilmiþ ve sonuçlar istatistiksel olarak anlamlý bulunmuþtur.
TARTIÞMA ve SONUÇ: Periapikal iyileþmenin takibinde FB analizinin faydalý bir yöntem olduðu söylenebilir ancak üç boyutlu görüntüleme kullanýlarak yeni çalýþmalarýn yapýlmasý daha faydalý olacaktýr.

GÝRÝÞ ve AMAÇ: Bu in vitro çalýþmanýn amacý kahve ve kýrmýzý þarabýn mikro-hibrit (G-aenial;GC), hibrit (Fantasista;Sun Med.), nano-hibrit (GrandioSO;VoCo), nano-seramik (CeramX Duo;- Dentsply Sirona) ve mikrofil (Metafil CX;Sun Medikal) yapýdaki rezin kompozit materyalleri ile nano-seramik hibrit CAD/CAM (Grandio Blocs;VoCo) materyalinin renk stabilitesi üzerine etkisini incelemektir.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalýþmada beþ farklý rezin kompozit materyalinden metal kalýplar kullanýlarak 8x2 mm boyutlarýnda 30’ar örnek hazýrlandý. Nano-seramik hibrit CAD/CAM örnekleri ise bloklardan kesilerek (10x2x2mm) elde edildi (n=30). Tüm örneklerin baþlangýç L*a*b* deðerleri spektrofotometreyle ölçüldü ve her bir materyal grubu rastgele yapay tükürük (kontrol), kahve ve kýrmýzý þarap olmak üzere 3 gruba ayrýldý (n=10). Kahve ve kýrmýzý þarap örnekleri 6 saat solüsyonda ve 18 saat yapay tükürükte, kontrol grubundaki örnekler ise 24 saat yapay tükürükte bekletildi. 1. ve 2. haftalarýn sonunda örneklerin L*a*b* ölçümleri tekrarlandý. Renk deðiþimi CIEL*a*b* (ΔE) ve CIEDE2000 (ΔE00) renk deðerlendirme sistemlerine göre deðerlendirildi. Sonuçlar istatistiksel olarak baðýmlý örneklem t-testi, iki yönlü varyans analizi ve post hoc Tukey testi kullanýlarak karþýlaþtýrýldý (α=0,05).
BULGULAR: Tüm materyallerde, kontrol grubunda gözle algýlanabilir düzeyde renklenme görülmezken, 1. hafta sonunda kýrmýzý þarapta, 2. hafta sonunda ise kýrmýzý þarap ve kahvede belirgin düzeyde renk deðiþimi gözlendi. 2. hafta sonunda kahve solüsyonunda istatistiksel olarak en yüksek ΔE deðerleri Fantasista'da, kýrmýzý þarapta ise Fantasista ve G-aenial’da saptandý (p<0,05).
TARTIÞMA ve SONUÇ: Renklendirici içecekler farklý yapýdaki rezin kompozit materyallerinde klinik olarak kabul edilebilir sýnýrlarýn üstünde renk deðiþimine neden olurken kýrmýzý þarap renk stabilitesini en fazla etkileyen içecek olmuþtur. Mikrofil, nano-hibrit, nano-seramik kompozitler ve nano-seramik hibrit CAD/CAM blok, renk stabilitesi açýsýndan mikro-hibrit ve hibrit kompozitlere göre daha baþarýlý bulunmuþtur.

GÝRÝÞ ve AMAÇ: Visagizm konseptinin, diþ hekimlerine sadece estetik yönden deðil ayný zamanda hastayý duygularý, kiþilik algýsý, davranýþlarý ve özgüveni üzerinden deðerlendiren psikososyal açýdan da yaklaþým saðlayarak restorasyonlarý tasarlama imkâný saðladýðý iddia edilmektedir. Bu çalýþmada, Visagizm konsepti uyarýnca yapýlan psikososyal analiz sonuçlarý ile hastalarýn doðal diþ formlarý arasýndaki iliþkinin deðerlendirilmesi amaçlanmýþtýr.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Elli adet katýlýmcýya Visagizm konseptine göre psikososyal analiz yapýlabilmesi için 50 soruluk bir anket uygulandý. Bununla beraber, katýlýmcýlardan üst anterior diþlerinin tamamýnýn belirgin þekilde görünebildiði fotoðraflarý çekildi. Bu fotoðraflar üzerinden katýlýmcýlarýn diþ formlarý iki farklý hekim tarafýndan kör biçimde sýnýflandýrýldý. Katýlýmcýlarýn anket sonucunda çýkan psikososyal kiþilik tipleri sonucu olmasý gerektiði düþünülen diþ formlarý ile hekimler tarafýndan belirlenen doðal diþ formlarý arasýndaki uyum deðerlendirildi.
BULGULAR: Katýlýmcýlarýn psikososyal analiz sonuçlarý 3 (%6) melankolik, 22 (%44) neþeli, 7 (%14) neþeli-asabi, 15 (%30) neþeli- melankolik ile 3 (%6) neþeli-sakin olarak tespit edildi. Fotoðraflar üzerinden yapýlan deðerlendirmeler sonucunda ise diþ formlarý 10 (%20) oval, 4 (%8) üçgen, 18 (%.36) dikdörtgen ve 18 (%.36) kare olarak belirlendi. Katýlýmcýlarýn psikososyal analiz sonuçlarý neticesinde beklenen diþ formlarý ve doðal diþ formlarý arasýnda istatistiksel olarak anlamlý bir iliþki bulunamamýþtýr (p<0,005).
TARTIÞMA ve SONUÇ: Vigagizm konsepti günümüzde henüz çok yeni bir yaklaþým olup, bireyler üzerindeki pratik uygulamalarý primitif düzeydedir. Ýlerleyen zamanlarda, bu konu üzerine farklý sosyoekonomik çevrelerde daha fazla örneklem sayýsý kullanýlarak çalýþmalar yapýlmasý sonuçlarýn doðrulanmasý adýna yol gösterici olacaktýr.

GÝRÝÞ ve AMAÇ: Konik ýþýnlý bilgisayarlý tomografi (KIBT) dental ve maksillofasiyal bölgedeki sert dokularý incelemek için günümüzde yaygýn olarak kullanýlmaktadýr. Bilgisayarlý tomografiye (BT) oranla radyasyon dozu daha düþük olmasýna raðmen geleneksel dental görüntüleme yöntemlerine kýyasla daha yüksek doza sahiptir. Bu çalýþmada Aðýz, Diþ ve Çene Radyolojisi A.D.’na gelen KIBT isteklerinin gerekçeleri ile birlikte deðerlendirilmesi amaçlanmýþtýr.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalýþmaya 1 Ocak 2018 ve 1 Ocak 2019 tarihleri arasýnda yapýlan KIBT istekleri dahil edildi. Yapýlan isteklerin hangi bölümlerden geldiði, hangi anatomik bölgeden alýndýðý ve ne gerekçe ile istendiði retrospektif olarak incelenip kaydedildi.
BULGULAR: Bölümümüze gelen toplam 670 KIBT isteði deðerlendirildi. Bu hastalardan 343’ü (%51) kadýn, 327’si (%49) ise erkek hastaydý. Görüntülerin %42'si (290) implant planlamasý nedeniyle istenmiþti. Tüm isteklerin %43'ü (277) Aðýz, Diþ ve Çene Cerrahisi A.D.’na aitti. KIBT görüntülerinin %32'si (214) maksillayý deðerlendirmek amacýyla istenmiþti.
TARTIÞMA ve SONUÇ: KIBT hem taný hem de tedavi planlamasý için sýklýkla ihtiyaç duyulan bir görüntüleme yöntemidir. Ancak hastalarýn ve personelin radyasyon maruziyetini en aza indirmek için gereksiz tetkiklerden kaçýnmak ve istekleri doðru bir þekilde gerekçelendirilmek oldukça önemlidir.

GÝRÝÞ ve AMAÇ: Geliþen bilgi ve iletiþim teknolojisi, eðitim kurumlarýnda uzaktan eðitim teriminin ve yeni öðrenme materyallerinin ortaya çýkmasýna neden olmuþtur. Pandemi gibi öngörülemeyen durumlar geleneksel eðitimle birlikte uzaktan eðitimi bir seçenek olmaktan çok bir zorunluluk haline getirebilir. Bu çalýþmada, diþ hekimliði eðitimcilerinin zorunlu sosyal izolasyon önlemlerine uymak için uygulanan uzaktan eðitime yönelik algýlarýný deðerlendirmek amaçlanmýþtýr.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Bu çalýþmada Türkiye'deki çeþitli diþ hekimliði fakültelerindeki eðitimcilere 11 maddelik 5'li Likert ölçeði (Google Forms®) içeren 29 maddeden oluþan yapýlandýrýlmýþ bir e-anket uygulanmýþtýr ve toplam 140 tam yanýt alýnmýþtýr. Veriler T-testi, ANOVA ve faktör analizleri ile deðerlendirilmiþtir.
BULGULAR: Veriler eðitimcilerin e-öðrenme araçlarýný ve uzaktan eðitimi diþ hekimliði eðitimi için destekleyici bir araç olarak yararlý bulduklarýný göstermiþtir. Bununla birlikte, eðitimcilerin, öðrencileri internet ve dijital bilgi okuryazarlýðý konusunda yetkin bulmadýklarý görülmüþtür (faktör 3 ort = 2,9). Katýlýmcýlarýn çoðu (n = 87, % 62,1) sýnýfta yüz yüze öðretimle daha rahat bilgi aktarýmý yapabildiðini belirtirken, %72,3'ü (n = 102) sýnýfta daha iyi motive olduklarýný bildirmiþtir. Uzaktan eðitim algý ölçeðinin Cronbach alfa deðeri 0,69'dur. Faktör analizi ile dört alt boyut belirlendi. Sosyal medyadaki video kanallarýný eðitim verirken genellikle ve ara sýra kullandýklarýný söyleyen eðitimcilerin uzaktan eðitim puanlarý (ort = 3,58; SS = 0,44/ ort = 3,48; SS = 0,43), nadiren kullandýðýný belirten eðitimcilerden anlamlý düzeyde yüksekti (ort. = 3,17, SS = 0,37; p = 0,002/ p = 0,009).
TARTIÞMA ve SONUÇ: Uzaktan eðitimin diþ hekimliði eðitiminde tek baþýna kullanýlabilecek bir model olarak görülmediði belirlenmiþtir. Uzaktan eðitim ve e-öðrenme yöntemlerinin diþ hekimliði mesleki eðitiminde etkili olabilmesi için kurumlarýn mevcut eðitim programlarýný yeniden deðerlendirmeleri gerekmektedir.

GÝRÝÞ ve AMAÇ: Dental korku ve anksiyete, hem diþ hekimlerini dental tedaviler sýrasýnda zorlamakta; hem de hastalarýn aðýz ve diþ saðlýðýný olumsuz yönde etkilemektedir. Bu çalýþmada Aðýz, Diþ ve Çene Cerrahisi lisans ve öðretim üyesi kliniklerine baþvuran hastalarýn sosyodemografik özellikleri, duygusal cevaplarý ve dental tecrübelerine göre dental anksiyete ve korku seviyelerindeki farklýlýklarýn incelenmesi ve tedavilerini yapan hekiminin tecrübesinin bu parametrelere etkisinin incelenmesi amaçlanmýþtýr.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalýþmada Aðýz, Diþ ve Çene Cerrahisi Anabilim Dalý lisans ve öðretim üyesi kliniklerine diþ çekimi için baþvuran hastalara 10 adet demografik bilgilerini ve daha öncekileri dental tecrübelerini sorgulayan, 11 adet dental korkuyu sorgulayan, 5 adet de dental anksiyeteyi sorgulayan sorular elektronik bir anket aracýlýðý ile tedavilerinden hemen önce yöneltilmiþtir. Normal daðýlýma uygunluk Kolmogorov- Smirnov ve Shapiro-Wilk testi ile incelenmiþtir.Dental korku ve anksiyete puanlarýnýn karþýlaþtýrýlmasýnda Mann-Whitney- U ve Kruskal Wallis testi kullanýlmýþtýr. Önem düzeyi p<0,05 olarak alýnmýþtýr.
BULGULAR: Lisans ve öðretim üyesi kliniklerine baþvuru tiplerine göre hastalarýn dental korku düzeylerindeki farklýlýklar istatistiksel olarak anlamlý bulunmuþ ve lisans kliniðinde daha yüksek olduðu tespit edilmiþtir (p=0,036).Hastalar cinsiyete göre dental korku ve anksiyete açýsýndan karþýlaþtýrýldýðýnda, erkeklerde her iki deðiþkenin de istatistiksel olarak anlamlý derecede daha yüksek seviyelerde olduðu tespit edilmiþtir (p=0,002;p<0,001).Yaþ gruplarýna göre dental korku düzeyinin en yüksek 45-54 yaþ grubundaki, en düþük 18-29 yaþ grubundaki hastalarda olduðu gözlenmiþtir(p=0,009).
TARTIÞMA ve SONUÇ: Dental korku açýsýndan tedavi olunan kliniðe göre bir fark gözlenirken, dental anksiyete açýsýndan bir farklýlýk gözlenmemiþtir. Çalýþmanýn sonucuna göre erkek hastalarýn dental anksiyete ve korku düzeylerinin daha yüksek olduðu ve 45-54 yaþ grubunun en yüksek dental korku seviyesine sahip olduðu gözlenmiþtir. Bu farklýlýklarýn geçmiþ dental tecrübelerden kaynaklanabileceði sonucuna varýlmýþtýr.

GÝRÝÞ ve AMAÇ: Diþ hekimlerinde, çalýþma koþullarýna baðlý olarak gözlenen saðlýk sorunlarý içinde kas iskelet sistemi rahatsýzlýklarý, karpal tünel ve iþitme kaybý yer almaktadýr. Vertigo ve Migren þikayetleri ise genellikle stres ve kas iskelet sistemi rahatsýzlýklarý ile birlikte görülmektedir. Bu çalýþmanýn amacý diþ hekimlerinde kas ve iskelet sistemi rahatsýzlýklarý, karpal tünel ve iþitme kaybýnýn yaný sýra vertigo ve migren rahatsýzlýðýnýn görülme sýklýðýný belirlenmesi, kas ve iskelet sistemi rahatsýzlýklarý ile vertigo ve migren arasýndaki iliþkinin deðerlendirilmesidir.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalýþma, kesitsel tipte bir araþtýrma olup, Ýstanbul ili Küçükçekmece ilçesi içerisinde yer alan aðýz ve diþ saðlýðý merkezi, fakülte, özel klinik ve muayenehanelerde mesleðini aktif olarak sürdüren, 84’ü (%51) kadýn, 80’i (%49) erkek olmak üzere toplam 164 diþ hekimi ile gerçekleþtirilmiþtir. Diþ hekimlerine sosyodemografik özellikleri, çalýþma hayatý ve kas ve iskelet sistemi rahatsýzlýklarý, karpal tünel ve iþitme kaybý ile vertigo ve migren rahatsýzlýðýna yönelik sorularý içeren anket uygulanmýþtýr. Anketler yüz yüze görüþme yöntemi ile tamamlanmýþtýr.
BULGULAR: Bu çalýþmaya katýlan diþ hekimlerinin %67,1’inin kas ve iskeletsel aðrý, %14,6’sýnýn migren, %8,5’unun karpal tünel, %6,7’sinin iþitme kaybý ve %6,7’sinin vertigo rahatsýzlýðý geçirdiði belirlenmiþtir. Kadýnlarda, kas ve iskeletsel þikayetler, karpal tünel sendromu, migren ve vertigo rahatsýzlýðý erkeklere oranla istatistiksel olarak anlamlý derecede daha fazla gözlenmiþtir (p<0,01). Kas ve iskeletsel þikayetlerin migren üzerinde pozitif ve anlamlý bir etkiye sahip olduðu görülmüþtür. (p<0,001).
TARTIÞMA ve SONUÇ: Diþ hekimlerinin baþlýca saðlýk þikayetinin kas ve iskeletsel problemler olduðu saptanmýþtýr. Kas ve iskeletsel þikayetlerin migren ataklarý ile iliþkili olabileceði görülmüþtür. Kadýn diþ hekimlerinin, erkek diþ hekimlerine oranla daha fazla saðlýk sorunu yaþadýklarý gözlenmiþtir.

GÝRÝÞ ve AMAÇ: Çalýþmamýzýn amacý, Türkiye’deki diþ hekimliði öðrencilerinin, diþ hekimliðinde ve oral radyolojide yapay zeka kullanýmýna iliþkin görüþlerinin deðerlendirilmesidir.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Çalýþmaya 19 ile 30 yaþ arasýnda 236 diþ hekimliði öðrencisi katýlmýþtýr. Katýlýmcýlar Survey Monkey anket programýnda hazýrlanan öðrencilerin diþ hekimliði ve oral radyolojide yapay zeka kullanýmýna iliþkin görüþ ve tutumlarýný inceleyen anketi cevaplamýþlardýr. Ýstatiksel analiz için tanýmlayýcý istatistik ve Kolmogrov-Smirnov testi kullanýlmýþtýr.
BULGULAR: Çalýþmaya katýlan öðrencilerin %15,25’ini (n: 36) 1. Sýnýf, %15,68’ini (n: 37) 2. Sýnýf, %19,92’sini (n: 47) 3. Sýnýf, %25’ini 4. Sýnýf (n: 59), %24,15’ini (n: 57) 5. Sýnýf öðrencileri oluþturmaktadýr. Katýlýmcýlarýn %72,88’inin (n: 172) yapay zekanýn günlük hayatta kullaným alanlarý hakkýnda bilgisi varken, öðrencilerden sadece %23,73’ünün (n: 56) radyoloji alanýnda kullanýmý hakkýnda bilgisi vardýr. Yapay zekanýn oral radyolojide kullaným alanlarý konusunda bilgi düzeylerinde 5. ve 4. sýnýflar ile 1., 2. ve 3. sýnýflar arasýnda istatiksel olarak anlamlý bir farklýlýk olduðu görülmüþtür. Katýlýmcýlarýn yaklaþýk %80’i yapay zekanýn diþ hekimliði ve oral radyoloji alanýný geliþtireceðini düþünüyorken, bu uygulamalarýn ileride diþ hekimlerinin yerini almasý konusunda endiþe duymadýklarý görülmüþtür.
TARTIÞMA ve SONUÇ: Literatürde diþ hekimlerinin ve diþ hekimliði öðrencilerinin yapay zeka uygulamalarý hakkýnda görüþ ve tutumlarý hakkýnda bilgi eksikliði mevcuttur. Öðrencilerin büyük çoðunluðu diþ hekimliði eðitiminde yapay zekaya yer verilmesi gerektiðini desteklemektedir. Yapay zekanýn diþ hekimliðinde kullaným alanlarý konusunda üst sýnýf öðrencilerinin alt sýnýflara göre daha fazla bilgisi olduðu izlenmiþtir.

Modern Endodontik tedavilerin baþarý ve baþarýsýzlýklarýnda diþ hekimlerinin tecrübesi ve kullanýlan teknolojik ürünlerin payý günümüzde çok önemli bir rol oynamaktadýr. Özellikle, klinisyenlerin büyüteç, dental operasyon mikroskobu, dental volumetrik tomografi, rubber-dam ve nikel-titanyum (NiTi) kanal eðeleri gibi ürünleri kullanmasý endodontik tedavinin baþarýsýný anlamlý derecede arttýrmaktadýr. Kliniklerimizde, endodontik tedavi yaparken genellikle en çok kullandýðýmýz alet ise paslanmaz çelik veya NiTi kök kanal eðe sistemleridir. Her iki farklý türdeki eðelerin kendi içerisindeki avantaj ve dezavantajlarýna raðmen, günümüzde endodontik tedavi yapýlýrken NiTi’den yapýlmýþ aletler daha çok tercih edilmektedir. NiTi eðelerin hýzlý ve pratik kullanýmýna raðmen, diþ hekimleri endodontik tedavi uygulamalarýnda bu eðelerin kullanýmýnda dikkatli davranmalarý ve kullanacaklarý NiTi eðeleri çok iyi tanýmalarý gerekmektedir. Bu derlemenin amacý; modern endodonti pratiðinde sýklýkla kullandýðýmýz NiTi aletlerin yýllar içerisinde yapmýþ olduðu tasarým deðiþikliklerini, sistem güncellemelerini ve jenerasyonlar arasý farklýlýklarýný deðerlendirmek ve açýklamaktýr.

Diþ hekimleri arasýnda endodontik tedavi çýplak gözle görülmeyen bir alanda uygulandýðý için genellikle zor ve uzun süren bir tedavi seçeneði olarak kabul edilmektedir. Tedavinin içerisinde oluþabilecek çeþitli zorluklar da aðýrlýklý olarak kullanýlan endodontik aletlerden kaynaklanmaktadýr. Nikel-titanyum (NiTi) eðeler, þekil hafýzasý ve süper elastiklik özellikleri sayesinde geleneksel paslanmaz çelik eðelere göre kök kanallarýnda komplikasyon görülme riskini düþürmektedir. NiTi eðelerin sahip olduðu bu tip mekanik özellikler sayesinde, endodontik aletler, kök kanalý içerisinde farklý hareketleri kullanarak tedaviyi rahat bir þekilde bitirebilmektedir. Tedavinin baþlangýç aþamasýnda ise kök kanal anatomisine uygun bir rehber yol dengesi tutturmak çok önemlidir. Bundan dolayý endodontik tedavide kullanýlan tüm NiTi sistemlerin içerisinde mutlaka bir glide path sistemi de yer almalýdýr. Bu derlemenin amacý; endodontide sýklýkla kullanýlan rehber yol eðeleri ve hareketleri deðerlendirerek, NiTi alaþýmlarýn metalürjik yapýsý ve mekanik özelliklerini özetlemektir.