Çürük gelişiminde rol oynayan faktörlerin belirlenmesi ve bunların etki mekanizmasının araştırılması çürüğün tedavisi açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu doğrultuda mikroorganizma ve plağın meydana getirdiği etkiye bağlı olarak konağın yani dişin verdiği tepki de çürüğün ilerleyişi açısından önemlidir. Çürükteki matriks metalloproteinazların (MMP) varlığının kanıtlanmasının ardından katepsin enzimlerinin de varlığının bulunması çürüğün gelişme aşamalarında yeni bir pencere açmıştır. MMP’ler ve sistein katepsinler insan vücudunda yer alan, büyüme gelişme başta olmak üzere; yara iyileşmesi, kemik remodellingi, hormon metabolizması gibi birçok olayda görev alan enzimlerdir. Vücutta yer alan çoğu enzim gibi varlıkları ve işleyişleri muhteşem bir denge içerisinde gerçekleşmektedir. Dengenin bozulmasıyla birlikte; kanser, artrit, fibrotik bozukluklar, inflamatuar hava yolu hastalıkları gibi birçok hastalık ortaya çıkabilmektedir. Bu sebeple, bu enzimlerin dengesinin oral bölgede de sağlanması oldukça önemlidir. Bu derlemede bu enzimlerin genel etki ve özellikleriyle beraber, ağız içerisindeki pozisyonları ve çürüğe olan etki mekanizmaları mevcut çalışmalarla birlikte toplanmış ve gelecekte bizim için neden önemli olabileceklerini göstermek amacıyla derlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Sistein katepsin, matriks metalloproteinaz, dentin, çürük enzimiDetermining the factors that play a role in the development of caries and investigating their mechanism of action is of great importance in treating caries. Therefore, the reaction of the host, namely the tooth, depending on the effect of microorganisms and plaque, is also important for the progression of caries. After demonstrating the presence of matrix metalloproteinases in caries, the presence of cathepsin enzymes has opened a new window in the development stages of caries. Matrix metalloproteinases and cysteine cathepsins are located in the human body, especially in growth and development; they are enzymes involved in many events, such as wound healing, bone remodeling, and hormone metabolism. Like most enzymes in the body, their existence and functioning take place in a magnificent balance. With the deterioration of the balance, many diseases such as cancer, arthritis, fibrotic disorders, and inflammatory airway diseases can occur. For this reason, it is essential to ensure the balance of these enzymes in the oral region. In this review, the general effects and properties of these enzymes, their positions in the mouth, and their mechanisms of action on caries have been collected together with existing studies and compiled to show why they may be important for us in the future.
Keywords: Cysteine cathepsin, matrix metalloproteinase, caries enzymes, dentine